Kraj Drugog svjetskog rata. Grad pust, na sve strane zgarista, zatrpani i zarasli putovi, ulice, iz korova se ne vide zapustene baste i njive. Samo poneka zgrada stoji uspravno, samo poneka kuca, ostala cijela, sve drugo poruseno i popaljeno.
Stanovnistvo negdje u izbjeglistvu, vojnosposobni u raznoraznim vojskama, logorima i zatvorima, sirom Evrope. Ducani prazni. Nigdje nista.
A onda polahko pocinje povratak. Vracaju se demobilisani partizani, cetnici, ustase, domobrani, dojucerasnji neprijatelji. Vracaju se i porodice sa djecom, vec priraslom i spremnom da se uhvate u kostac sa problemima koji ih cekaju na svakom koraku. Grad ozivljava, polahko ali sigurno. Golobradi mladici i djevojke, dvadesetogodisnjaci preuzimaju stvar u svoje ruke. Grad i sela pocinju mijenjati svoj izgled. Nicu firme;
SIP”Sjemec”, pocinje sa pilanom, a onda prave, prvo fabriku stolarije pa fabriku namjestaja, imaju i svoj vozni park, stovariste, modernu drustvenu ishranu, broj radnika se povecava iz dana u dan, da bi u predratnom periodu dostigao cifru od preko hiljaduipetstotina. Kupuju stanove, daju kredite za stambenu izgradju, stipendiraju djake i studente. U pocetku firmom rukovode; Mehmed Muftic, Andrija Jovicic,i nadaleko cuveni komercijalista Slavko Ristanovic.
“Tehnotrans” pocinje sa nekoliko vozila i nekoliko vrsnih majstora, da bi veoma brzo prerastao u modernu, dobro organizovanu firmu sa vlastitom auto-bazom i zavidnim voznim parkom. Njegovi kamioni i autobusi su prepoznatljivi sirom Balkana. Kupuju modernu upravnu zgradu. Njihovi vozaci spadaju u red onih sa najmanje udesa u Republici. Broj radnika stalno raste. Firmom rukovode iskusni privrednici Ejub Hasecic i Rasim Colic.
TPR, pocinje sa desetak radnika a onda prerasta u firmu sa sedamstotina zaposlenih, osvajaju cijelo Yu trziste, saradjuju sa firmama iz Evrope, ukljucuju se u namjensku proizvodnju, skoluju mlade kadrove svih profila, prosiruju hale, uvode novu tehnologiju. Firmom u fazi razvoja rukovode privrednici; Hamdija Hadzihasanovic i Ramiz Lihic.
Agrokombinat, kordinira i razvija poljoprivrednu proizvodnju, bavi se i ugostiteljstvom trgovinom, firmom rukovodi privrednik Stevo Obradovic.
Gradjevinari, pocinju sa komunalijama ali vrlo brzo pocinju gradnju raznih objekata, prevazilaze opstinske okvire, izvode radove u Sarajevu, Han Pijesku i drugim mjestima. Firmom u pocetku rukovode Mustafa Brankovic i Agan Harbinja a kasnije Muhidin Behlulovic i Hamdo Hasanovic.
Ugostiteljstvo, tri objekta koji su primali goste u gradu; hotel, basta i “Mirni krovovi”ali i hotel u Borikama, motel u Zepi i drugi. Znak prepoznavanja su im director Boro Lucic i konobari Dragan Bjelakovic i Hamed Vatres.
“Rotex”, proizvodi cebad, prosiruje kapacitete, uvodi za to vrijeme najsavremeniju opremu, izvoze svoje proizvode. Firmom u poceku rukovode Nusret Hasecic i Adem Zunic.
“Jasna” Konfekcija, pocinju u prostorijama Crkvenog doma, a onda prave modernu zgradu, kupuju savremene strojeve, prave pogon u Zepi. Zaposljavaju uglavnom zensku radnu snagu. Firmom rukovodi privrednik Veljko Bojovic.
“Elektrodistribucija Mesici” poznata po vrsnim elektricaraima koji dopiru i do najzabacenijim zaselaka na opstini, Zijad Hadzihasanivic, Cedo Rackovic, Camil Pasic i drugi. Firmom rukovode Milisav Rackovic i Safet Camdzija.
Tu su jos I PD”Borike”,” UPI-trans”, “Pekara”, “Sladara”, “Graficko” “Klaonica” i drugi.
Privatni sektor se u pocetku stidljivo razvija, autoprevoznici, Ramiz Suljagic i Milija Krsman, ugostitelji, Muhamed Muftic, Teufik Aksamija, Suljo Mehmedovic, Ugljesa Vukovic, stolar, Resad Muftic, mesar, Stojan Neric, moler, Fadil Lihic, kasnije se njihov broj povecava.
Gradi se nova i moderna zgrada osnovne skole a broj ucenika u jednom trenutku dostize i do dvije hiljade. Osnovnim obrazovanjem rukovode iskusni prosvjetni radnici, Amir Praso, Munib Muftic i Dragoslav Nesic a srednjim Teufik Hozic i Ahmed Kukavica. Asfaltiraju se ulice, prave sprotski objekti radi vodovod, nove kuce nicu kao pecurke, broj vozila se povecava…..
Svim ovim aktivnostima kordiniraju i usmjeravaju ih ljudi iz drzavnih organa; predsjednici opstine, Djuro Radonjic, Alija Aksamija, Slobodan Rackovic, zakonodavnu vlast voidi iskusni pravnik Alija Golic, izvrsnu Jusuf Kulic, privredne tokove prati i kordinira Hamdo Smailovic, finansije, Salko Beslija, Osman Teskeredzic, socijalnu politiku, Bogdan Jesic, odbranu, Drago Karisik, Abdulah Behlulovic, opste poslove Kadra Behlulovic, sudstvo Hasim Kapo, tuzilastvo Nurija Sijercic, policiju Ljubo Coric i drugi.
Sve to traje do osamdeset i neke, kad dolazi do prirodne smjene generacija. A onda na mjesta ljudi koje sam pomenuo sjedaju, novi, mladi , dobro teorijom potkovani, negdje na fakultetima , visokim skolama, ideoloskim laboratorijama, ali i zarazeni virusom nacionalizma, egoizma, zavisti, pa i mrznjom svega sto nije moje i nase, virusom koji se lahko prenosi, od kog svi ne umiru ali se niko, nikad vise i ne lijeci, virusom koji se posebno brzo i efikasno lijepi za “prazne ploce”, ali brzo i efikasno budi uspavane stare bolesnike. Simptomi u pocetku naoko beznacajni; sto on ima visu platu nego ja, ja vise radim, sto je u njeg bolji namjestaj nego moj, a onda sto je njihovih vise na funkcijama nego nasih, sto je u onoj firmi vise njihovih nego nasih, mi smo ugrozeni, ovako vise ne ide, mora se znati ko je gazda, eh da smo sami kako bi ovo sve cvjetalo. Pocinju i prijedlozi da se firme dijele, da se zna sta je nase, sta njihovo, zakuhava se. Da bi to provjerili na licu mjesta kako stvari stoje iz Beograda u Rogaticu dolaze kumovi Vuk i Vojo, odsijedaju u kaficu “Napoleon” razgovaraju sa domacinima. Odlaze zadovoljni, ali prica o ugrozenosti se ne stisava. Maheri koji su bili imuni na virus pocinju sa pljackom, kupuju firme, dislociraju novac, pocinje njihv lov u mutnom. Sve to sto je stvarano se topi, muljevitom brzinom, nestaje, isparava se. Rogatica se vraca ponovo u neka prosla vremena.
Kakvo je stanje sad ne znam, znam samo da je sad sve njihovo i da im oni drugi ne smetaju. Zna se i ko je gazda u kuci, pa bi trebalo da cvjetaju ruze.